Yan parselde başlayan o inşaat, hayatınızı bir anda kabusa mı çevirdi? Sabahın köründe başlayan matkap sesleri, evinizin içine dolan o incecik toz bulutu, balkonunuza düşen inşaat artıkları ve bitmek bilmeyen gürültü... "Evimde huzurum kalmadı!" diyorsanız, yalnız değilsiniz. Komşu inşaatı, pek çok kişinin yaşadığı ancak haklarını tam olarak bilmediği için çözüm bulmakta zorlandığı can sıkıcı bir durum.
Peki, bu durumda haklarınız neler ve bu hak ihlallerine karşı nereye, nasıl başvurabilirsiniz? Endişelenmeyin, bu yazıda tüm bu soruların cevaplarını adım adım, en anlaşılır haliyle bulacaksınız. Artık komşunuzun "inşaat bu, olacak o kadar" bahanelerine katlanmak zorunda değilsiniz.
İnşaatın Yarattığı Sorunlar ve Haklarınız
Komşu inşaatının yarattığı tek sorun gürültü değildir. Haklarınızı bilmek, doğru yere şikayette bulunmanın ilk adımıdır. İşte en sık karşılaşılan sorunlar ve bu sorunlara karşı yasal haklarınız:
-
Gürültü ve Çalışma Saatleri: İnşaat faaliyetleri, belediyelerin belirlediği saatler dışında yapılamaz. Bu saatler genellikle hafta içi sabah 08:00 ile akşam 19:00 arasıdır. Hafta sonları ise çalışma saatleri daha da kısıtlıdır veya tamamen yasak olabilir. Bu saatler dışında yapılan ve "katlanma sınırını aşan" her türlü gürültüye itiraz etme hakkınız vardır.
-
Toz, Kir ve Çevre Kirliliği: İnşaat sahibi, çevreyi kirletmemekle yükümlüdür. İnşaat alanının etrafını branda ile çevirmek, sulama yaparak toz oluşumunu engellemek gibi önlemleri almak zorundadır. Eğer eviniz, balkonunuz veya arabanız sürekli olarak inşaat tozu ve kiri ile kaplanıyorsa, bu bir hak ihlalidir.
-
Mülkünüze Zarar Verilmesi: İnşaat sırasında yapılan kazılar veya çalışmalar nedeniyle duvarlarınızda çatlaklar oluşuyor, bahçeniz zarar görüyor veya binanızın temeliyle ilgili endişeleriniz varsa, derhal harekete geçmelisiniz. Türk Borçlar Kanunu 49. Madde gereğince "Kusurlu ve hukuka aykırı bir fiille başkasına zarar veren, bu zararı gidermekle yükümlüdür."
-
Kaçak veya Ruhsata Aykırı Yapı: İnşaatın, belediyeden alınmış bir ruhsata ve bu ruhsata ekli projelere uygun olarak yapılması şarttır. Eğer komşunuzun ruhsatsız bir yapı inşa ettiğinden veya projenin dışına çıktığından (örneğin, size ait olan parsel sınırını aştığından, daha yüksek bir kat çıktığından) şüpheleniyorsanız, bu çok ciddi bir durumdur. 3194 Sayılı İmar Kanunu Madde 32'de belirtildiği gibi "Bu Kanun hükümlerine göre; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine veya ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılarda projelerine ve ilgili mevzuatına aykırı yapı yapıldığı ilgili idarece tespiti, fenni mesulce (...) tespiti ve ihbarı veya herhangi bir şekilde bu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit edilir. Yapı mühürlenerek inşaat derhal durdurulur. Ruhsata aykırılık olan yapıda, bu aykırılığın giderilmiş olduğu veya ruhsat alındığı ve yapının bu ruhsata uygunluğu, inceleme sonunda anlaşılırsa, mühür, belediye veya valilikçe kaldırılır ve inşaatın devamına izin verilir.Aksi takdirde, ruhsat iptal edilir, ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan bina, belediye encümeni veya il idare kurulu kararını müteakip, belediye veya valilikçe yıktırılır ve masrafı yapı sahibinden tahsil edilir."
-
Can ve Mal Güvenliğinin Tehlikeye Atılması: İnşaat alanında gerekli güvenlik önlemlerinin alınmaması, yola veya kaldırıma inşaat malzemesi yığılması gibi durumlar hem sizin hem de çevredeki diğer insanlar için tehlike oluşturur. Bu tür durumlara anında müdahale edilmesi gerekir.
Şikayet Mercileri: Kapısını Çalmanız Gereken Yerler
Sorununuzu ve haklarınızı tespit ettiğinize göre, şimdi sıra doğru kapıyı çalmakta. İşte adım adım şikayet edebileceğiniz kurumlar:
1. İlk Adım: Belediye
Sorun ne olursa olsun, ilk başvurmanız gereken yer, inşaatın bulunduğu ilçe belediyesidir. Belediyenin farklı birimleri, farklı şikayet türleriyle ilgilenir.
-
Zabıta Müdürlüğü: Gürültü, çevre kirliliği, çalışma saatlerine uyulmaması, kaldırım işgali gibi konularda başvuracağınız ilk birimdir. Zabıta ekipleri, şikayet üzerine inşaat alanına gelerek denetim yapar ve gerekli durumlarda idari para cezası kesebilir veya faaliyeti durdurabilir. Şikayetinizi belediyenin beyaz masa birimine, çağrı merkezine (genellikle 153) veya doğrudan Zabıta Müdürlüğü'ne yapabilirsiniz.
-
İmar ve Şehircilik Müdürlüğü: Eğer inşaatın ruhsatsız veya projeye aykırı olduğunu düşünüyorsanız, başvurmanız gereken yer burasıdır. Dilekçe ile başvuru yaparak inşaatın ruhsat durumunu ve projesini incelemelerini talep edebilirsiniz. Müdürlük, teknik ekiplerini göndererek yerinde inceleme yapar. Eğer bir aykırılık tespit edilirse, inşaatı mühürleme ve yıkım kararı alma yetkisine sahiptir.
2. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü
Özellikle büyük ölçekli inşaatlarda veya çevresel etkileri yoğun olan durumlarda (aşırı toz, gürültü, atık vb.) bu müdürlüğe başvurabilirsiniz. ALO 181 Çevre Hattı üzerinden veya bir dilekçe ile şikayette bulunabilirsiniz. Bu kurum, Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği kapsamında denetimler yaparak ciddi cezalar uygulama yetkisine sahiptir.
3. Noter Tespiti ve Hukuki Süreç
Belediyeye yaptığınız başvurulardan sonuç alamıyorsanız veya inşaat mülkünüze doğrudan fiziki bir zarar verdiyse, hukuki yollara başvurmanız en etkili çözüm olacaktır.
-
Zararın Tespiti: İnşaatın neden olduğu çatlak, çökme gibi zararları belgelemek için bir avukat aracılığıyla Sulh Hukuk Mahkemesi'ne başvurarak "delil tespiti" yaptırabilirsiniz. Mahkemenin atadığı bilirkişi, zararı ve sebebini raporlayacaktır. Bu rapor, açacağınız tazminat davasında en güçlü kanıtınız olacaktır.
-
İhtiyati Tedbir Talebi: Eğer inşaatın devam etmesi halinde zararınızın artacağından veya can güvenliğinizin tehlikeye gireceğinden endişe ediyorsanız, mahkemeden "ihtiyati tedbir" kararı alarak inşaatın geçici olarak durdurulmasını talep edebilirsiniz.
-
Tazminat Davası: İnşaat nedeniyle uğradığınız tüm maddi zararların karşılanması için Asliye Hukuk Mahkemesi'nde "tazminat davası" açabilirsiniz. Bu davada hem inşaat sahibi hem de müteahhit firma, verdikleri zarardan müştereken ve müteselsilen sorumludur.
Komşuluk ilişkileri önemlidir, ancak bu durum haklarınızın ihlal edilmesine göz yummanız gerektiği anlamına gelmez. İnşaat sürecinin getirdiği rahatsızlıklar bir yere kadar tolere edilebilir, ancak bu durum sizin yaşam kalitenizi düşürüyor, mülkünüze zarar veriyor ve güvenliğinizi tehdit ediyorsa, yasal yollara başvurmaktan çekinmeyin.
Şikayetlerinizi yaparken süreci takip etmeniz, dilekçelerinize evrak kayıt numarası almanız ve mümkünse fotoğraf, video gibi kanıtlar toplamanız, elinizi güçlendirecektir. Unutmayın, yasalar sizin huzur ve güven içinde yaşama hakkınızı korumak için vardır.
