Elektrik Üretim Kapasitesine Göre Türkiye’nin En Büyük Barajları

Ülkemizin coğrafi yapısı ve zengin su kaynakları, onu hidroelektrik enerji üretimi açısından önemli bir konuma yerleştiriyor. Fırat, Dicle ve Kızılırmak gibi büyük nehirler üzerinde inşa edilen devasa barajlar, sadece sulama ve taşkın kontrolü gibi amaçlara hizmet etmekle kalmıyor, aynı zamanda ülkenin enerji ihtiyacını karşılamada da kilit bir rol oynuyor. Bu barajlar, suyu kullanarak dönen türbinler sayesinde çevreye duyarlı bir şekilde elektrik üreterek, Türkiye'nin yenilenebilir enerji hedeflerine ulaşmasına büyük katkı sağlıyor. Her biri mühendislik harikası olan bu yapılar, özellikle Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) kapsamında inşa edilenlerle birlikte Türkiye'nin enerji bağımsızlığı yolunda attığı en büyük adımları temsil ediyor.

Ülke genelindeki barajlar arasında, elektrik üretim kapasitesiyle öne çıkanlar, enerji portföyünün bel kemiğini oluşturuyor. Bu devasa santraller, milyonlarca hanenin ve sanayi kuruluşunun elektrik ihtiyacını karşılarken, fosil yakıtlara olan bağımlılığı azaltarak karbon salımını düşürmeye yardımcı oluyor. Bu içerikte, Türkiye'nin elektrik üretim kapasitesine göre en büyük 10 barajını inceleyeceğiz. Her birinin sahip olduğu kurulu gücü ve enerji geleceğindeki kritik rolünü yakından göreceğiz. Bu barajlar, sadece birer enerji kaynağı değil, aynı zamanda Türkiye'nin gelişimini simgeleyen anıtsal yapılar olarak da öne çıkıyor.

Türkiye’nin En Büyük 10 Barajı

Türkiye’de enerji üretiminde önemli bir yere sahip olan barajlar arasında bazıları kapasite ve büyüklükleriyle öne çıkmaktadır. Bu dev yapılar, yalnızca elektrik üretiminde değil; sulama, taşkın kontrolü ve su yönetiminde de kritik görevler üstlenir. Şimdi elektrik üretim kapasitelerine göre sıralanan Türkiye’nin en büyük 10 barajını yakından tanıyalım.

1. Atatürk Barajı ve HES

Türkiye'nin mühendislik harikalarından biri olan Atatürk Barajı, sadece bir hidroelektrik santral projesi değil, aynı zamanda Güneydoğu Anadolu Projesi'nin (GAP) kalbinde yer alan stratejik bir yapıdır. Fırat Nehri üzerinde konumlanan bu devasa yapı, hem enerji üretimi hem de bölgenin sulama ihtiyacını karşılamada kritik bir role sahiptir. Barajın inşasıyla oluşan Atatürk Baraj Gölü, yüzölçümü ve su hacmiyle Türkiye'nin en büyük yapay gölü unvanını taşır. Bu baraj, bölgenin tarımsal potansiyelini maksimize ederek ekonomik kalkınmaya büyük katkılar sağlamıştır.

Atatürk Barajı ve Hidroelektrik Santrali (HES), sahip olduğu kurulu güç kapasitesi ile Türkiye'nin elektrik üretiminin önemli bir bölümünü karşılar. Sekiz adet türbiniyle yılda ortalama 8.9 milyar kilovat saat (kWh) elektrik üretebilme potansiyeline sahiptir. Bu devasa enerji üretimi, ülkenin enerji bağımsızlığına katkı sağlarken, aynı zamanda çevresel olarak da sürdürülebilir bir enerji kaynağı sunar. Barajın gövdesi, kaya dolgu tipiyle inşa edilmiş olup, hem dayanıklılığı hem de uzun ömrüyle mühendislik alanında bir başarı örneği olarak kabul edilir.

Atatürk Barajı Hakkında Bilgiler:

• Gövde yüksekliği: 169 metre
• Kurulu güç kapasitesi: 2,400 MW
• Su depolama hacmi: 48,700 hm³
• Gövde tipi: Kaya dolgu
• Gövde uzunluğu: 1,644 metre

2. Karakaya Barajı ve HES

En İyi 10 Silikon Tavsiyeleri ve Markaları

İçeriği Görüntüle

Fırat Nehri üzerinde yer alan Karakaya Barajı, Türkiye’nin en önemli hidroelektrik projelerinden biridir. Baraj, hem enerji üretimi hem de bölgesel kalkınma açısından büyük bir rol oynuyor. Yüksekliği ve devasa gövde yapısı sayesinde, suyun kontrollü bir şekilde depolanmasını sağlıyor ve çevresindeki tarım arazilerinin sulanmasına olanak tanıyor. Aynı zamanda taşkın risklerini azaltarak bölgeyi koruma görevini de üstlenmektedir.

Kurulu güç kapasitesi yüksek olduğu için hem şehirlerin hem de sanayinin enerji ihtiyacını karşılar. Karakaya Barajı, mühendislik açısından da dikkat çekicidir; beton kemer gövdesi, yüksekliği ve uzunluğu ile teknik açıdan bir mühendislik harikası olarak kabul edilir.

Karakaya Barajı Hakkında Bilgiler:

• Gövde tipi: Beton kemer
• Gövde yüksekliği: 173 m
• Gövde uzunluğu: 626 m
• Kurulu güç kapasitesi: 1.800 MW
• Su depolama hacmi: 9.400 hm³

3. Keban Barajı ve HES

En eski ve en büyük barajlardan biri olan Keban Barajı, Fırat Nehri üzerinde, Elazığ'da yer alır. 1966 yılında yapımına başlanan bu devasa proje, 1974 yılında tamamlanarak ülkenin o dönemdeki enerji ihtiyacına önemli bir çözüm sunmuştur. Barajın inşası, sadece enerji üretimi için değil, aynı zamanda Fırat'ın akışını düzenleyerek aşağı havzada taşkınları önlemek ve sulama imkanlarını artırmak için de kritik bir rol oynamıştır. Keban Baraj Gölü, sahip olduğu geniş su yüzeyiyle hem yöre halkına hem de doğaya önemli bir yaşam alanı sunar.

Keban Barajı ve Hidroelektrik Santrali (HES), kurulu gücü ve ürettiği elektrik enerjisiyle yıllarca Türkiye'nin enerji portföyünün bel kemiği olmuştur. Baraj, kaya dolgu ve beton ağırlık olmak üzere iki farklı gövde tipinin birleşiminden oluşan eşsiz bir yapıya sahiptir. Sekiz adet türbiniyle ortalama olarak yılda 6 milyar kWh'in üzerinde elektrik üretebilme potansiyeline sahiptir. Bu üretim kapasitesi, ülkenin sanayi ve konutlardaki enerji talebini karşılamada büyük bir önem taşır. Keban Barajı, sadece bir mühendislik harikası olmakla kalmayıp, aynı zamanda Türkiye'nin modernleşme ve kalkınma yolculuğunun da önemli bir sembolüdür.

Keban Barajı Hakkında Bilgiler:

• Gövde yüksekliği: 163 metre
• Kurulu güç kapasitesi: 1.330 MW
• Su depolama hacmi: 31.000 hm³
• Gövde tipi: Kaya dolgu ve beton ağırlık
• Gövde uzunluğu: 1.097 metre

4. Ilısu Barajı ve HES

Ilısu Barajı ve Hidroelektrik Santrali (HES), Türkiye’nin Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde, Dicle Nehri üzerinde yer alan dev bir enerji projesidir. Mardin ve Şırnak il sınırlarında, Dargeçit ilçesine yaklaşık 15 km mesafede bulunan bu baraj, hem enerji üretimi hem de bölgenin kalkınması için büyük önem taşır. 1954 yılında başlayan proje çalışmaları, yıllar içinde geliştirilerek 2020 yılında tam kapasiteyle hizmete girmiştir. Baraj, özellikle yenilenebilir enerji kaynaklarıyla elektrik üretimi konusunda en önemli tesislerinden biri olup, çevre dostu enerji üretimine katkı sağlayarak ülkenin enerji ihtiyacını karşılamada kritik bir rol oynamaktadır. Ayrıca, barajın oluşturduğu geniş rezervuar, sulama ve taşkın kontrolü gibi ek faydalar sunuyor.

Ilısu Barajı, önyüzü beton kaplı kaya dolgu tipiyle inşa edilmiştir ve bu özelliğiyle dünyada bu kategorideki en büyük barajlardan biri olarak öne çıkmaktadır. 19 Mayıs 2020’de ilk türbininin devreye alınmasıyla elektrik üretimine başlayan baraj, ekonomik katkılarıyla da dikkat çekiyor. Yıllık yaklaşık 4 milyar kilovatsaat enerji üretimiyle, milyonlarca hanenin elektrik ihtiyacını karşılayabilecek kapasiteye sahiptir.

Ilısu Barajı Hakkında Bilgiler:

• Kurulu güç kapasitesi: 1.200 MW
• Su depolama hacmi: 10.600 hm³
• Gövde tipi: Önyüzü beton kaplı kaya dolgu
• Gövde uzunluğu: 2.327 m
• Gövde yüksekliği: 135 m

5. Altınkaya Barajı ve HES

Altınkaya Barajı ve Hidroelektrik Santrali, Samsun'un Bafra ilçesinde Kızılırmak Nehri üzerinde konumlanmış, önemli enerji projelerinden biridir. 1980'lerde inşasına başlanan ve 1988'de tamamlanan bu yapı, öncelikle elektrik üretimi amacıyla tasarlanmış olsa da, sel kontrolü ve su yönetimi açısından da bölgeye büyük faydalar sağlar. Yüksekliğiyle bir dönem dikkat çeken baraj, mühendislik açısından zorlu bir araziye uyum sağlayacak şekilde inşa edilmiş ve yıllardır güvenilir bir şekilde işletiliyor.

Barajın tasarımı, dayanıklılık ve verimlilik odaklıdır; kaya dolgu gövdesi sayesinde uzun ömürlü bir yapıya sahiptir. Yıllık enerji üretimiyle ülkenin elektrik ihtiyacına ciddi katkı sunan Altınkaya HES, aynı zamanda geniş bir rezervuar alanı oluşturarak çevre ekosistemini de etkiler. İşletmesi Devlet Su İşleri tarafından yürütülen bu tesis, modern hidroelektrik teknolojilerinin güzel bir örneğidir ve bölgenin kalkınmasında rol oynamaya devam eder.

Altınkaya Barajı Hakkında Bilgiler:

• Kurulu güç kapasitesi (MW): 700 MW
• Su depolama hacmi (hm³): 5.763 hm³
• Gövde tipi: Kaya dolgu
• Gövde uzunluğu: 634 m
• Gövde yüksekliği: 195 m

6. Birecik Barajı ve HES

Birecik Barajı, Fırat Nehri üzerinde Şanlıurfa ve Gaziantep illeri arasında yer alan önemli bir yapı. 1980'lerin ortalarında inşasına başlanan baraj, hem elektrik üretimi hem de sulama amacıyla tasarlandı ve 2000'lerin başında tamamlandı. Güneydoğu Anadolu Projesi'nin (GAP) bir parçası olarak bölgeye büyük katkı sağlayan bu baraj, özellikle tarım arazilerini sulayarak yerel ekonomiyi canlandırdı. Ancak inşası sırasında Zeugma antik kenti gibi tarihi alanların bir kısmı sular altında kaldı, bu da kültürel miras açısından tartışmalara yol açtı. Bugün hala aktif olarak işletilen baraj, sürdürülebilir enerji kaynakları arasında önemli bir rol oynuyor.

Barajın hidroelektrik santrali, yılda milyarlarca kilovat saat elektrik üreterek enerji ihtiyacına destek veriyor. Yap-İşlet-Devret modeli ile özel sektör tarafından inşa edilen tesis, daha sonra devlete devredildi. Çevre açısından ise baraj gölü, bölgedeki biyoçeşitliliği etkiledi; bazı türler için yeni habitatlar yaratırken, göç yollarını değiştirdi.

Birecik Barajı Hakkında Bilgiler:

• Kurulu güç kapasitesi (MW): 672 MW
• Su depolama hacmi (hm³): 1.220 hm³
• Gövde tipi: Kaya dolgu
• Gövde uzunluğu: 2.625 m
• Gövde yüksekliği: 62,5 m

7. Deriner Barajı ve HES

Artvin'de, Çoruh Nehri üzerinde inşa edilen Deriner Barajı ve HES, Türkiye'nin ve dünyanın en önemli mühendislik yapılarından biridir. Sarp ve engebeli arazi koşullarına rağmen tamamlanan bu baraj, sadece bir enerji projesi olmanın ötesinde, coğrafyanın zorluklarına meydan okuyan bir azmin simgesidir. Deriner, aynı zamanda çift eğrilikli beton kemer tipiyle dünyada da ilk sıralarda yer almaktadır. Baraj, Çoruh Nehri'nin akışını düzenleyerek sel ve taşkın risklerini azaltırken, bölgeye ekonomik ve sosyal faydalar sağlamaktadır.

Deriner Barajı'nın dikkat çeken bir diğer özelliği de sahip olduğu kurulu güç kapasitesidir. 670 MW kurulu gücüyle yıllık ortalama 2,118 GWh elektrik üreterek ülkemizin enerji ihtiyacının önemli bir kısmına katkı sağlamaktadır. Bu miktar, yaklaşık 1,5 milyon hanenin elektrik ihtiyacını karşılayacak düzeydedir. Barajın gövde tipi, dayanıklılığı ve estetiği bir araya getiren çift eğrilikli beton kemer olarak inşa edilmiştir.

Deriner Barajı Hakkında Bilgiler:

• Gövde yüksekliği: 249 metre
• Kurulu güç kapasitesi: 670 MW
• Su depolama hacmi: 1,970 hm³
• Gövde tipi: Çift eğrilikli beton kemer
• Gövde uzunluğu: 720 metre

8. Yukarı Kaleköy Barajı ve HES

Bingöl'ün Solhan ilçesi sınırları içinde, Fırat Nehri'nin önemli bir kolu olan Murat Nehri üzerinde konumlanan Yukarı Kaleköy Barajı ve Hidroelektrik Santrali (HES), enerji üretimi ve su yönetimi açısından stratejik bir projedir. İki farklı baraj gövdesine sahip olan bu tesis, bölgenin zorlu coğrafyasına meydan okuyan, mühendislik başarısı olarak dikkat çekmektedir. Tesis, 2018 yılında faaliyete geçerek artan elektrik ihtiyacına önemli bir katkı sağlamaya başlamıştır.

Projenin en belirgin özelliklerinden biri, ana baraj ve yardımcı baraj olmak üzere iki ayrı yapıdan oluşmasıdır. Ana baraj, modern ve dayanıklı bir mühendislik yapısı olan çift eğrilikli beton kemer gövde tipinde inşa edilirken, yardımcı baraj asfaltsız beton kaplı kaya dolgu tipindedir. Bu çift gövdeli sistem, hem su depolama kapasitesini en üst düzeye çıkararak enerji üretimini verimli hale getirmekte hem de bölgenin su kaynaklarının etkin bir şekilde yönetilmesine katkıda bulunmaktadır. Bu yapısıyla Yukarı Kaleköy HES, yalnızca bir enerji kaynağı değil, aynı zamanda bölgenin sürdürülebilir kalkınması için de önemli bir altyapı projesi niteliği taşımaktadır.

Yukarı Kaleköy Barajı Hakkında Bilgiler:

• Kurulu güç kapasitesi (MW): 626,85 MW
• Su depolama hacmi (hm³): 1109 hm³
• Gövde tipi: Çift eğrilikli beton kemer
• Gövde uzunluğu: 375 m
• Gövde yüksekliği: 150 m

9. Beyhan Barajı ve HES

Beyhan-1 Barajı ve Hidroelektrik Santrali, Elazığ’ın Palu ilçesinde, Murat Nehri’nin bereketli suları üzerinde yer alan etkileyici bir mühendislik harikası. 2011 yılında inşaatına başlanan ve 2015’te enerji üretimine geçen bu tesis, yıllık yaklaşık 1,6 milyar kilovatsaat enerji üretiyor. Yüz binlerce hanenin elektrik ihtiyacını karşılayan bu baraj, bölgenin ekonomik kalkınmasına da destek oluyor.

Projenin tamamlanması, Kalehan Enerji Üretim A.Ş. tarafından titizlikle yürütülmüş ve modern teknolojinin olanaklarından faydalanılarak rekor sayılabilecek bir sürede bitirilmiş. Beyhan-1, Türkiye’nin en büyük özel sektör hidroelektrik santrallerinden biri olarak, yenilenebilir enerji alanında ülkenin öncü projelerinden biri olmayı sürdürüyor.

. Beyhan Barajı Hakkında Bilgiler:

• Kurulu güç kapasitesi: 582 MW
• Su depolama hacmi: 369 hm³
• Gövde tipi: Kaya dolgu
• Gövde uzunluğu: 364 m
• Gövde yüksekliği: 97 m

10. Yusufeli Barajı ve HES

Yusufeli Barajı ve Hidroelektrik Santrali (HES), Artvin ilinde, Çoruh Nehri üzerinde yer alan devasa bir mühendislik harikasıdır. 2013 yılında temeli atılan ve 2022’de su tutmaya başlayan bu baraj, hem enerji üretimi hem de bölgedeki su yönetimi açısından büyük önem taşır. 275 metre yüksekliğiyle Türkiye’nin en yüksek barajı unvanını taşıyan Yusufeli Barajı, çift eğrilikli beton kemer tasarımıyla dikkat çeker ve dünyanın bu kategorideki en yüksek barajları arasında yer alır. Yıllık yaklaşık 1,9 milyar kilovatsaat enerji üretimiyle, milyonlarca hanenin elektrik ihtiyacını karşılayabilecek kapasiteye sahip olan bu tesis, Çoruh Nehri üzerindeki diğer barajların da daha verimli çalışmasını sağlıyor.

Projenin inşası, zorlu coğrafi koşullar ve yeniden yerleşim gibi karmaşık süreçler nedeniyle büyük bir çaba gerektirmiştir. Yusufeli ilçe merkezi ve çevresindeki bazı köyler, baraj gölünün oluşumuyla sular altında kalacağından modern bir şekilde yeniden inşa edilmiştir. Barajın 2,2 milyar metreküplük devasa su depolama kapasitesi, Çoruh Nehri’nin yıllık debisinin yaklaşık %30’unu kontrol altına alarak taşkın önleme ve sulama gibi ek faydalar sağlar. Limak İnşaat tarafından yürütülen proje, ekonomik katkıları ve çevreye duyarlı mühendislik çözümleriyle enerji altyapısında dönüm noktası niteliğindedir.

Yusufeli Barajı Hakkında Bilgiler:

• Gövde yüksekliği: 275 m
• Kurulu güç kapasitesi (MW): 558 MW
• Su depolama hacmi (hm³): 2130 hm³
• Gövde tipi: Çift eğrilikli beton kemer
• Gövde uzunluğu: 490 m

Türkiye'nin dev barajları sadece beton ve topraktan oluşan yapılar değil; her biri, ülkemizin enerji geleceğini ve su kaynakları yönetimini şekillendiren anıtsal birer mühendislik zaferidir. Bu yapılar, sadece enerji üretmekle kalmıyor, aynı zamanda tarımsal sulamadan içme suyuna kadar hayati ihtiyaçlarımızı karşılayarak sürdürülebilir kalkınmanın da temelini oluşturuyor. Bu devasa projeler, doğal coğrafyanın sunduğu potansiyeli en verimli şekilde kullanma vizyonunun ve insanlığın doğayla kurduğu uyumlu ve güçlü ilişkinin somut birer göstergesi olarak, geleceğe umutla bakmamızı sağlıyor.

Kaynaklar

1. İtü Vakfı. Atatürk Barajı. Alındığı Tarih: 30 Eylül 2025. Alındığı Yer: Bir başarı hikâyesi: Atatürk Barajı | Arşiv Bağlantısı
2. Çüngüş Kaymakamlığı. Karakaya Barajı. Alındığı Tarih: 30 Eylül 2025. Alındığı Yer: Çüngüş Kaymakamlığı Karakaya Kaymakamlığı
3. Keban Belediyesi. Keban Barajı. Alındığı Tarih: 30 Eylül 2025. Alındığı Yer: Keban Barajının Yapımı | Arşiv Bağlantısı
4. T.C. Batman Valiliği . Ilısu Barajı ve HES. Alındığı Tarih: 30 Eylül 2025. Alındığı Yer: Ilısu Barajı Bilgi | Arşiv Bağlantısı
5. T.C. Vezirköprü Kaymakamlığı. Altınkaya Barajı. Alındığı Tarih: 30 Eylül 2025. Alındığı Yer: Altınkaya Barajı | Arşiv Bağlantısı
6. Eüaş. Birecik Barajı. Alındığı Tarih: 30 Eylül 2025. Alındığı Yer: BİRECİK-NİZİP HES | Arşiv Bağlantısı
7. Eüaş. Deriner HES. Alındığı Tarih: 30 Eylül 2025. Alındığı Yer: DERİNER HES | Arşiv Bağlantısı
8. Kalehan Enerji. Yukarı Kaleköy Barajı ve HES. Alındığı Tarih: 30 Eylül 2025. Alındığı Yer: Yukarı Kaleköy Barajı ve HES Projesi | Arşiv Bağlantısı
9. Kalehan Enerji. Beyhan Barajı. Alındığı Tarih: 30 Eylül 2025. Alındığı Yer: BEYHAN 1 BARAJI VE HES | Arşiv Bağlantısı
10. Limak Holding. Yusufeli Barajı ve HES. Alındığı Tarih: 30 Eylül 2025. Alındığı Yer: Yusufeli Barajı | Arşiv Bağlantısı