T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, 44 kurum ve kuruluşla birlikte yürütülen 6 aylık kapsamlı bir çalışmanın ardından Türkiye'nin Sığınak Yönetmeliği'ni yeniden düzenledi. Yeni yönetmelik, konutlardan stadyumlara, millet bahçelerinden hastanelere kadar sığınak yapımına ilişkin köklü değişiklikler ve yeni zorunluluklar getiriyor.
Konutlar ve Kritik Tesisler İçin Sığınak Zorunluluğu Genişletildi
Yeni düzenlemeyle birlikte sığınak yapma zorunluluğunun kapsamı önemli ölçüde genişletildi. Artık 10'dan fazla konut bulunan binalarda sığınak yapılması zorunlu olacak. Konaklama tesislerinde de yeni kriterler belirlendi; yatak sayısı 50'den fazla olan yurt, otel ve benzeri tesisler sığınak yapmakla yükümlü olacak. Benzer şekilde, yatak sayısı 25'ten fazla olan yaşlı, engelli, çocuk sürekli bakımevi ve yataklı sağlık tesisleri de bu zorunluluk kapsamına alındı.
Ticari ve kamusal alanlarda da metrekare bazlı yeni kurallar getirildi. Emsal hesabına konu alanı 2000 metrekareden fazla olan her türlü imalat ve sanayi tesisi ile kamuda emsal hesabına dahil alanı 1000 metrekare ve üzeri olan tüm yapılarda sığınak bulunması mecburi hale getirildi.
Hastanelerde Kritik Birimler Bodrum Kata Alınıyor
Sağlık tesisleri için hayati bir düzenleme yapıldı. Yönetmeliğe göre, hastanelerdeki ameliyathane, doğumhane ve yoğun bakım gibi kritik birimlerin zorunlu olarak bodrum katlarda hizmet vermesi ve bu mekanların aynı zamanda sığınak vasfında inşa edilmesi kararlaştırıldı.
Yeni yönetmelik, stadyumlar, millet bahçeleri, metro tünelleri ve AVM'ler gibi geniş kitlelerin kullandığı kamusal alanları da sığınak planlamasına dahil etti. Yeni yapılacak metro hattı tünelleri doğrudan genel sığınak vasfında projelendirilecek, mevcut tüneller ise sığınak olarak kullanılabilecek şekilde düzenlenecek. Yüzölçümü 15.000 metrekare ve üzerinde olan millet bahçelerinde, alanın yüzde 3'ünden az olmamak kaydıyla, girişleri kamuflajlı olacak şekilde yeraltı sığınakları yapılacak.
5000 kişi ve üzeri seyirci kapasitesine sahip yeni stadyumlar ve benzeri spor tesisleri için de sığınak şartı getirildi. Bu tesislerde, toplam seyirci kapasitesinin en az %3'ü kadar kişiyi barındıracak sığınakların yapılması zorunlu olacak. Alışveriş merkezlerinde ise bölgesel, genel ve ticari otoparkların zemin altında kalan katlarının sığınak vasfında yapılması gerekecek. Mevcut AVM’lere bu kurala uymaları için 31 Aralık 2028'e kadar süre tanındı.
Sığınakların inşası ve denetimine ilişkin de yeni standartlar belirlendi. Tüm sığınaklar, yaşlılar, hamileler ve engelliler gibi hareket kısıtlılığı olan vatandaşların kullanımına olanak tanıyacak şekilde TSE standartlarına uygun olarak inşa edilecek. Eğitim yapılarındaki sığınaklar için de özel bir standart getirildi; bu sığınakların tavan döşemesi en az 20 cm, duvarları ise en az 30 cm kalınlığında betonarme olacak.
Ayrıca, mevcut, yeni yapılacak veya tadilata konu olacak tüm sığınakların ruhsat kayıtları ilgili idarelerce tutulacak ve zorunlu olarak Valiliğe (İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü - AFAD) bildirilecek.
Mevcut Tüm Sığınaklara 1 Yıl İçinde Denetim
Yönetmeliğin en dikkat çekici maddelerinden biri de denetim süreci oldu. Alınan karara göre, Türkiye'deki mevcut tüm özel veya genel sığınakların, en geç 1 yıl içinde denetlenmesi ve yeni mevzuata uygun hale getirilmesi zorunlu tutuldu.
Kamu binalarındaki sığınakların donanımına ilişkin yüksek standartlar getirildi. Bu sığınaklarda en az 24 saat kesintisiz elektrik sağlayacak bir jeneratör bulundurulması zorunlu olacak. İletişim için ise uydu telefonu altyapısı ve/veya acil durum Wi-Fi noktası kurulacak.
100 metrekare üzerindeki sığınaklarda lavabo, tuvalet ve en az 3.30 metrekarelik bir mutfak nişi (elektrikli pişirme yeri barındıran) bulunacak. Sığınaklarda ayrıca batarya destekli LED lamba, sabit telefon, radyo, harici haber alma aygıtları, yangın söndürme cihazları ve asgari sağlık ekipmanlarını içeren bir ilk yardım dolabı yer alacak. Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT) da acil durumlarda tüm sığınaklara kesintisiz yayın ulaştırabilmek için gerekli tedbirleri alacak.
