Paslı inşaat demiri kullanılır mı?

Bir inşaat alanının yanından geçerken depolanmış, yüzeyi kızıl-kahverengi bir renk almış inşaat demirlerini (donatı) görmüşsünüzdür. Bu görüntü, birçoğumuzun aklına şu soruyu getirir: "Paslı demir inşaatta kullanılır mı? Bu, binanın sağlamlığını etkilemez mi?"

Bu sorunun cevabı net bir evet ya da hayır değil, tamamen pastan ne anladığımıza ve pasın seviyesine bağlıdır.

Anahtar Kavram: Aderans (Beton ve Çeliğin Kenetlenmesi)

Konuyu anlamak için önce "aderans" kelimesini bilmemiz gerekir. Aderans, beton ile onun içine yerleştirilen çelik donatının birbirine ne kadar sıkı kenetlendiğini ifade eder. Betonarme bir yapının sağlamlığı, bu iki malzemenin tek bir vücut gibi birlikte çalışmasına dayanır. Eğer aderans zayıfsa, beton ve çelik yük altında birlikte hareket edemez ve taşıyıcı sistem görevini yapamaz.

Karot Sonrası Kolonlardaki Delikler Nasıl Kapatılmalı?

İçeriği Görüntüle

İyi Pas vs. Kötü Pas: Pasın Seviyesi Neden Önemli?

Pas, demirin oksijenle teması sonucu oluşan doğal bir korozyon durumudur. Ancak her pas, aderans için bir tehdit oluşturmaz.

• Kabul Edilebilir Pas (Yüzeysel Toz Pas): Nervürlü demirin yüzeyinde oluşan hafif, kızıl renkteki toz şeklindeki paslanma, betonun çeliğe yapışmasına, yani aderansa olumsuz bir etki yapmaz. Hatta bu pürüzlü yüzeyin, betonun demire daha iyi tutunmasını sağlayabildiğini belirten akademik çalışmalar da mevcuttur. Nitekim Türkiye'de betonarme alanında duayen kabul edilen Prof. Dr. İsmet Aka, Prof. Dr. Fikret Keskinel ve Prof. Dr. Tevfik Seno Arda’nın "Betonarmeye Giriş" (1996) kitabının 53. sayfasında da bu bilgi açıkça belirtilmiştir.

• Tehlikeli Pas (Kabuklu, Katmanlı Pas): Eğer pas, demirin yüzeyinde kalın bir kabuk oluşturmuşsa, elinizi sürdüğünüzde veya demire vurduğunuzda pul pul dökülüyorsa, bu tehlikelidir. Bu katmanlı pas, betonun doğrudan çeliğe temas etmesini engelleyen bir ayırıcı tabaka görevi görür. Beton, çeliğe değil, dayanımsız pas kabuğuna yapışmış olur. Bu durum, aderansı kritik düzeyde düşürür ve yapının güvenliğini doğrudan tehdit eder. Bu seviyedeki pas, demir kullanılmadan önce mutlaka tel fırça, kumlama gibi yöntemlerle tamamen arındırılmalıdır.

Kararı Kim Verir? Şantiye Şefi ve Yapı Denetim Sorumluluğu

Peki, bir şantiyede pastan arındırılması gereken demiri kim belirler? Bu karar, kişisel bir yoruma veya "bir şey olmaz" anlayışına bırakılamaz.

1. Şantiye Şefi: Sahadaki imalatın doğru ve standartlara uygun yapılmasından sorumlu olan inşaat mühendisi/mimar, demirlerin durumunu kontrol eden ilk kişidir.

2. Yapı Denetim Mühendisi: Şantiyeyi devlet ve kanunlar adına denetleyen yapı denetim firmasının mühendisi, son onayı verir. Yapı denetimin onayı olmadan o demir kalıba yerleştirilemez ve üzerine beton dökülemez.

Şantiyede gördüğünüz her paslı demir bir tehlike işareti değildir. Yüzeysel ve toz halindeki paslanma kabul edilebilirken, kabuk bağlamış, katmanlı pas kesinlikle bir risktir ve profesyoneller tarafından yönetilmesi gereken bir durumdur.